Wees eerlijk over de gevolgen van het stopzetten van de gaswinning
Mooi dat minister Wiebes de gaswinning uit Groningen zo snel mogelijk wil stopzetten. Maar wel snel graag duidelijkheid over wie op gaat draaien voor de kosten van dat besluit.
Minister Wiebes wil de gaswinning uit Groningen zo snel mogelijk stopzetten. Een historisch en lovenswaardig besluit. De minister geeft echter geen enkel inzicht in de financiële gevolgen van het gasbesluit. En de premier stelt op de vraag hoe we het allemaal gaan betalen laconiek: “Ja dat zien we wel.”
De Tweede Kamer en de samenleving hebben recht op openheid over wie de rekeningen betaalt.
Wiebes zegt dat er voor 50 miljard euro aardgas in de grond blijft zitten. Maar wie had die opbrengst anders gekregen? Deels de overheid en deels de Nam en dus aandeelhouders Shell en Exxon (beide 50 procent). Maar van wie is welk deel? Dat is in nevelen gehuld. En daar komen de kosten voor schades uit Groningen nog bij. De overheid nam de verantwoordelijkheid voor de afhandeling van de schades onlangs uit handen van de Nam. Groningers melden zich nu bij ambtenaren in plaats van een gewiekst bedrijf met Angelsaksische aandeelhouders. Maar hoe wordt de schade verhaald op Nam die hiervoor aansprakelijk was en tot in lengte van jaren blijft? En hoe is dat geregeld voor de broodnodige versterkingsmaatregelen?
Leer van de dividendbelastingmemo’s: wees eerlijk, helder en transparant, naar samenleving en Tweede Kamer.
Wetenschappers verwachten dat de aarde ondanks het gasbesluit nog jarenlang blijft beven. Hoe zorgen we ervoor dat degene die aansprakelijk is, namelijk de Nam, ook voor schades na 2030 blijft opdraaien? Zelfs als het geen inkomsten meer heeft uit de gaswinning in Groningen? Grote vragen en nog geen begin van een antwoord. Shell-topvrouw Marjan van Loon verklaarde in de Tweede Kamer dat Shell garant wil blijven staan voor de vergoeding van de schades. Maar dat was vóór het recente gasbesluit en is juridisch noch financieel bindend. En Exxon zweeg minzaam. Inmiddels is duidelijk dat de Nam in reactie op het winningsbesluit stelt dat ‘de invloed van de Nam verder zal verminderen: waar de Nam minder controle kan uitoefenen kan zij ook minder verantwoordelijkheden voor dragen.’ Kortom, de Nam probeert zich onder haar aansprakelijkheid uit te draaien.
Rare afspraak
Op de begroting staan de komende jaren nog inkomsten van ongeveer 2 miljard per jaar ingeboekt. Het kabinet besloot in het regeerakkoord de gaswinning ‘onder de kaders’ te brengen. Dit regeltje boekhoudtaal heeft als gevolg dat tegenvallende inkomsten uit gas moeten worden gecompenseerd met bezuinigingen. Het besluit om Groningen veiliger te maken wordt zo genomen tegen de achtergrond van bezuinigingen op politie, onderwijs of zorg. Dat is niet eerlijk en vanuit begrotingsperspectief ook onnodig. Het vorige kabinet liet de begroting kerngezond achter. Met een voorziene staatsschuld van 44 procent, ruim onder de Brusselse vereiste van 60 procent. Minister Hoekstra zou daarom deze rare afspraak uit het regeerakkoord moeten schrappen.
Het minste dat het kabinet kan doen is de Nederlandse bevolking duidelijk maken dat de rekening niet weer bij mensen komt te liggen.
Minister Wiebes is op dit moment in heronderhandeling met de Nam (de facto Shell en Exxon) over het zogenaamde gasgebouw. Dit gaat over groot geld. Iemand moet de enorme rekening betalen. Maar alle financiële handel en wandel zijn in nevelen gehuld.
Het jaarverslag van de Nam over 2017 laat een somber financieel beeld zien: het eigen vermogen daalt en in tegenspraak met de beloften in januari ontvangen aandeelhouders Shell en Exxon juist méér dividend.
Aan deze financiële ondoorzichtigheid moet snel een einde komen. Het minste dat het kabinet kan doen is de Nederlandse bevolking duidelijk maken dat de rekening niet weer bij mensen komt te liggen. Zeker niet bij Groningers, die al genoeg hebben geleden. Leg haar waar die hoort: bij Shell en Exxon.
En leer van de dividendbelastingmemo’s: wees eerlijk, helder en transparant, naar samenleving en Tweede Kamer.