Afscheid van het ‘zakelijk links’

Toespraak Nelleke Vedelaar op het PvdA-congres 7 oktober 2017

Lieve mensen,

Daar sta je dan. Voorzitter van de Partij van de Arbeid. Toen ik mij daar de afgelopen tijd een voorstelling van durfde te maken, dacht ik: “wat zou dat een feest zijn.”

Maar toen gisteren bekend werd dat ik jullie nieuwe voorzitter zou zijn, was het een verdrietige dag.

Want onze partij heeft vele bijnamen gekregen. Vechtpartij is daar één van. Maar de PvdA is iets heel anders voor mij. Het is familie.

Een plek waar je zielsverwanten tegenkomt en je thuis bent als het goed gaat, maar ook als je het moeilijk hebt.

En gisteren heeft onze familie een familielid verloren. Onze Eberhard van der Laan.

Ik wilde daarom niet praten over de campagne, of over de toekomst van de partij. Niet over winnen of verliezen. Maar over omzien naar elkaar, zoals Eberhard dat deed.

Over iedereen die iemand mist in z’n leven. Over mensen die getroffen worden door ziekte en hun naasten die daar zo goed mogelijk mee om proberen te gaan.

Over het grote verlies voor het gezin van Eberhard van der Laan: zijn vrouw en zijn kinderen. Het verdriet van alle Amsterdammers. Het verdriet van ons allemaal, die in hem inspiratie vonden: opstaan en opkomen voor een ander, gewoon een beetje lief zijn voor elkaar.

6 oktober zal altijd de dag zijn dat we Eberhard verloren. En hij zal mijn inspiratie zijn, als nieuwe voorzitter van de PvdA.

Ik vroeg jullie je geliefde te bellen, je moeder of vader. Elkaar even stevig vast te houden, als dat kan. Elkaar lief te hebben.

En ik zei: morgen is er weer PvdA.

Dat is vandaag. Laten we het daar over hebben.

Breng het lokale weer terug in de politiek

Centraal zetten van het dagelijks leven van mensen in onze partij. Dáár hebben jullie voor gekozen.

Door voor mij te kiezen, zeggen jullie: “breng het lokale weer terug in de politiek.” Want daar sta ik voor, en dat is voor mij wat politiek is. Politiek gaat over:

– of voor jou of je ouders de zorg wel goed geregeld is

– of je fijn kunt wonen en je thuis bent in je eigen buurt

– of jij je talent kan inzetten in goed en zeker werk

Jullie kiezen in mij een voorzitter waarvan in de media werd gezegd dat ze “nog niet zo bekend” was. Dat is ook niet zo gek. Want ik heb me de afgelopen acht jaar als lokale wethouder dag in dag uit ingezet voor de meer dan 125.000 inwoners van Zwolle. Voor goede zorg. Voor fijn wonen en meer sociale woningbouw. Om de mensen waar ik voor verantwoordelijk was aan het werk te helpen en gezinnen in armoede weer wat ruimte te geven om gewoon een gezin te zijn.

Maar het zegt wel wat: In de medialogica en de Haagse politiek draait het vooral om de Randstad. Maar de aardbevingschade in Groningen, het gebrek aan banen in Zuid-Limburg, dat is niet ‘ver weg’. Het zijn de problemen van ons allemaal.

Gelukkig heeft de leiding van de PvdA wat dat betreft nu een gedroomd koppel. Met onze Amsterdamse Lodewijk als politiek leider en deze Zwollenaar als voorzitter, ontmoeten Oost en West elkaar. Ik kijk uit naar onze samenwerking.

Jullie kiezen er ook voor jongeren meer ruimte en invloed te geven in de partij. Met ondersteuning waar dat nodig is, maar vooral met ambitie: de PvdA moet straks een herkenbare generatie jonge politici voortbrengen in alle lagen van de politiek.

Ook kiezen jullie voor een ander soort ledendemocratie. Geen congressen met motiemarathons, maar een PvdA waar gesprekken over de grote thema’s van onze tijd weer plaatsvinden. Over de toekomst van de arbeidsmarkt, over hoe we met elkaar willen samenleven.

En samen bekennen we kleur. Wat mij betreft nemen we afscheid van het ‘zakelijk links.’ Wat van ons allemaal hoort te zijn, moeten we niet langer overlaten aan de markt. Zorg draait niet om winst en politiek gaat niet over statistieken en grafieken maar over mensen en geluk. De grenzen van waar het compromis liggen, moeten weer veel scherper worden.

Ik had het over de samenwerking met Lodewijk, maar ook op andere vlakken is verbinding nodig. Gisteren sprak ik met Ron Meyer, binnen een uur na de bekendmaking van de uitslag. Ron is voorzitter van de SP. En vandaag is Marjolein Meijer, de voorzitter van GroenLinks hier te gast op ons congres. Marjolein, van harte welkom. We hebben elkaar net al even gesproken. En we gaan heel snel bij elkaar komen. Niet alleen om kennis te maken, of een kopje koffie te drinken. Maar vanuit het gevoel dat er iets moet gebeuren. En wel nu.

Er hangt iets in de lucht

We moeten haast maken met linkse samenwerking. Want er hangt iets in de lucht. Een storm. Komende week maken VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hun regeerakkoord bekend. En dat zal een rechtse storm losmaken die alles bedreigt wat ons dierbaar is. Van een extra verhoging van BTW op dagelijkse boodschappen, wat een schandalige vorm van belasting op armoede is, tot het pesten van vluchtelingen door ze de eerste drie jaar geen zorgtoeslag, huurtoeslag of bijstand toe te staan. Ondertussen krijgen grote bedrijven miljarden euro’s cadeau, wordt het belastingstelsel oneerlijker en als klap op de vuurpijl krijgen we niet meer vaste banen, maar meer tijdelijke contracten zonder perspectief.

Het zal een storm worden die raast over Nederland en die alles wat kwetsbaar is los zal rukken en te pletter zal slaan. Tenzij we ons hiertegen verzetten met iedereen die het wil. Door schuilplaatsen te bouwen, de mensen om wie het gaat vast te houden en voor ze te gaan staan. We moeten elkaar vasthouden. Dat begint hier. Vandaag.

In de stilte voor het regeerakkoord zien we ook steeds meer mensen naar partijen lopen die doen alsof ze een redelijk alternatief zijn. Zo’n type als Thierry Baudet. Die de onzekerheid over vooruitgang en bestaanszekerheid uitbuit door mensen tegen elkaar op te zetten, door te suggereren dat er voor een deel van de bevolking meer mogelijk is, maar tegelijk onverdraagzaam is tegen een ander deel van de bevolking. Het is aan ons om mensen duidelijk te laten maken dat de PVV’s en de FvD’s van dit land alleen holle oplossingen bieden ten koste van ‘de ander’. Wij laten ons niet foppen. Wij weten dat verdraagzaamheid en naar elkaar omkijken pas écht een hechte samenleving maakt.

En we moeten in heel Nederland knokken voor een goede verkiezingsuitslag in maart. Om het rechts populisme buitenspel te zetten En wat heb ik een vertrouwen in al die vaak jonge lijsttrekkers die de kar voor onze willen trekken in dorpen en steden door heel het land: Marjolein in Amsterdam, Barbara in Rotterdam, Leander in Dalfsen, Martijn in Den Haag, Yasin in Eindhoven en Laura in Oldambt, maar ook al (voor de verkiezing op 22 november) die andere lijsttrekkers die komende maanden en ook nu al de straat op gaan om te laten zien dat de PvdA voor je klaar staat.

Want er staat wat op het spel bij de komende gemeenteraadsverkiezingen en daarom begint de campagne gisteren en vandaag. Een campagne waarin de nadruk ligt op lokale thema’s: van de aarbevingsproblematiek in Groningen, tot hoe je omgaat met bevolkingsdaling in Zeeland, van de economische kansen in Eindhoven tot het tekort aan betaalbare woningen in Rotterdam. Ik mag die campagne leiden en jongens: wat heb ik daar zin in!

Dank!

Ik dank alle leden die het vertrouwen in mij hebben uitgesproken.

Ik wil ook Astrid en Gerard bedanken. Jullie hebben laten zien dat samenwerking je ver brengt. Dat er grote verschillen in mensen zijn in onze partij, maar niet in ons gezamenlijke doel: Een partij die kansen creëert voor iedereen.
En ik heb jullie gehoord: het moet anders. Jullie hebben geweldige ideeën naar voren gebracht en ook daar gaan we mee aan de slag.

Dan mijn campagneteam. Zoveel talent en zoveel blind vertrouwen in elkaar. Dank jullie wel.

En Hans. Hans, je hebt grootse hoogtepunten meegemaakt als voorzitter, en diepe dalen. Maar of de zon nu scheen of als het donderde binnen onze partij: Jij was er altijd! Hans, ik wil je daar ontzettend voor bedanken.

Ten slotte wil ik waardering uitspreken: voor iedereen die zijn stinkende best doet in onze partij. Van de man die al 30 jaar op de markt staat met onze folders, tot de minister in het kabinet: alleen wij samen zijn de PvdA.

Ik heb zin om aan iedereen te vertellen dat de PvdA er is, voor iedereen die de menselijke maat een warm hart toedraagt, voor iedereen die op ons rekent.

Om weer het verschil te maken. Door in al die gemeenten waar we actief zijn te laten zien hoe we daar elke dag werken aan een samenleving die liever en warmer is voor elkaar, waar mensen weer aan het werk komen, en waar je op ons kan rekenen wordt als het even tegenzit in je leven.

Want wij zijn nooit verslagen, bij de PvdA brandt altijd licht.

Dank jullie wel.